معرفی تعدادی از مهمترین اشکال سرپناه میان اقوام ایرانی - پی سی باران

قره چادر قشقایی

قشقایی ها دارای تیره و طوایف مختلفی بوده و تیره ها در کنار هم نبکو را تشکیل می دهند که این افراد دارای جد مشترک هستند. افراد یک نبکو هنگام کوچ معمولا با هم جابجا می شوند. قره چادر نام سیاه چادر قشقایی ها بوده که معمولا آن را با موی بز می بافند. قره چادر دارای پایه های چوبی بوده و بر روی آن میتوان تزئینات رنگی بسیار زیبا و منگوله های مختلفی را دید که به آنها گمپول می گویند. یکی از ویژگی های مهم این سیاه چادر، این است که از ورود و نفوذ باران به درون جلوگیری نموده و هوا نیز به خوبی در آن جابجا می گردد.

اطراف و دور این مورد از مهمترین اشکال سرپناه میان اقوام ایرانی را معمولا با چیغ می پوشانند و در فصول گرم سال آن را باز می کنند. دلیل این کار این است که هوای تازه به خوبی جابجا شده و به فضای درون چادر منتقل گردد. در مراسم عروسی هم معمولا یک پرچم را در جلوی قره چادر قشقایی قرار می دهند که سنت بسیار جالبی است. اگر پرچمی جلوی قره چادر وجود داشته باشد، نشان دهنده این است که این چادر برای عروس و داماد هست.

گوت سنگسری

گوت عشایر سنگسر یکی از آثار ملی ایران بوده و عنوان وسیع ترین چادر را در میان عشایر ایران به خود اختصاص داده است. گوت از موی بز بافته شده و بعد از اینکه گوت را بافتند، آن را با پلاس فرش و با دست بافته های زیبایی که دارند، تزئین می کنند. فضای داخل این مورد از برترین اشکال سرپناه میان اقوام ایرانی با پرده به قسمت های مختلفی تفکیک شده که این موضوع یکی از مهمترین ویژگی های گوت سنگسری بشمار می آید. شما در سیاه چادر عشایر سنگسر می توانید آشپزخانه، مهمانخانه و فضاهای دیگری را مشاهده نموده که به وسیله پرده از یکدیگر جدا شده اند.

آلاچیق ترکمن ها

تام نام خانه های یکجانشین در میان ترکمن ها بوده و در تام مهمانخانه و ایوان وجود دارد. عشایر ترکمن سرپناه های ساده تری نیز دارند که برپا کردن آنها سهل تر است. به این سرپناه های موقت آغاج اوی، آلاچیق یا قره اوی گفته می گردد. اوبه نام منطقه ای بوده که چند اوی در کنار هم وجود داشته باشند. مردها مکان مناسبی را برای برپایی اوی ها انتخاب نموده و زنهای ترکمن آنها را برپا می کنند. اوی ها در گذشته دارای هیچ دری نبودند که این موضوع نشان دهنده مهمان نواز بودن ترکمن ها بود.

برای برپایی اوی، ابتدا از چوب عرعر استفاده می کنند و سپس، با یاری نمدهای ترکمنی روی آن را می پوشانند. در نهایت، یک حصیر را دور تا دور آن قرار می دهند. در زمانهای گذشته، اوی را براساس آداب و رسوم خاصی برپا میکردند که امروزه این آداب و رسوم به فراموشی سپرده شده و در حد نمادین بر جای مانده اند.

گدام بلوچ ها

این قوم هم به صورت عشایری زندگی می کنند و هم به صورت یکجانشینی در شهرها و روستاها. بلوچ های شهری آن دسته از بلوچ هایی بوده که محل زندگی آنها در شهر است. بلوچ های عشایر هم یکجانشین نیستند و معمولا در حال جابجایی هستند. به سیاه چادر بلوچ های عشایر گدام گفته می گردد. گدام از پشم بز بافته شده و یکی از ویژگی های منحصر بفرد آن این است که آب به درونش نفوذ نمی کند.

بهون بختیاری

بختیاری ها از سیاه چادری به نام بهون به عنوان سرپناه استفاده می کنند. سقف این سیاه چادر از موی بز بافته شده و نامش در لیست آثار ملی ایران ثبت شده است. بهون معمولا به وسیله زنان هنرمند بختیاری بافته شده و طول زیاد و عرض کمی دارد.