منزوی غزل را از انزوا نجات داد - پی سی باران

به گزارش خبرنگاران، مصطفی راضی جلالی درباره ویژگی های آثار حسین منزوی و تاثیر آن بر ادبیات اظهار کرد: بزرگترین ویژگی آثار منزوی این است که در دوره ای که غزل به سمت انزوا می رفت، یعنی ابتدای دهه 70، منزوی با انتشار غزل هایی که کارکردهایی امروزی داشت، غزل را از انزوا نجات داد. منزوی قابلیت های جدیدی را وارد غزل کرد و شعر را از دو انحراف نجات داد.

منزوی غزل را از انزوا نجات داد

این شاعر درباره دو خطری که سبک غزل را تهدید می کرد، گفت: در دوره ای شاعران معاصر به شعر سبک هندی التزام نشان دادند که بیشتر کاری مینیاتوری در شعر بود، از سمت دیگر افرادی سعی می کردند غزل را به حاشیه برانند و در قالب اشعاری که صرفا زبانی باشد آثاری فراوری می کردند. در نتیجه به غزل معاصر فشار می آوردند و به آن لطمه می زدند.

جلالی با تاکید بر اینکه حسین منزوی غزل را از دو تهدید نجات داد، شرح داد: حسین منزوی غزل را از این دو خطر دور کرد یعنی راهنمایی شعر به سمت مینیاتور و نقاشی که به سبک هندی معروف بود و بعلاوه بردن شعر به سمت کارکردهای زبانی این روش در اشعار سپید که عمدتا با ظرفیت های زبانی ارائه می شد، شکل می گرفت. این کار بزرگی بود و باعث شد شاعران امروزی با ظرفیت های جدیدی از شعر آشنا شوند. تا جایی که شاعران بعد از منزوی با ظرفیت هایی از شعر آشنا شدند که در شعر منزوی هم نبود. به عبارتی از منزوی هم جلوتر رفتند. شاگردان منزوی دانش ادبی را از او یاد گرفتند که منتج به خلق آثار ماندگار در شعر و غزل معاصر شد.

ترجمه تنها عامل در دنیای شدن شعر نیست

جلالی که در حوزه شعر سپید آثار ماندگاری دارد، درباره قابلیت دنیای شدن شعر سپید و محدود بودن غزل از این منظر اعلام کرد: اگر نگاه ما به دنیای شدن شعر به معنای ترجمه شدن شعر به زبان های دیگر باشد، شعر آزاد به این علت که بعضی از محدودیت های غزل را ندارد، ساده تر به زبان دیگر ترجمه می گردد. اگر توجه کنید ترجمه ای که از شعر حافظ شده در ساختار آزاد ارائه شده است، زیرا اوزان عروضی و اوزانی که در شعر فارسی وجود دارد، قابلیت برگرداندن به دیگر زبان ها را ندارد.

این شاعر با تاکید بر اینکه ترجمه تنها عامل در دنیای شدن شعر نیست، ادامه داد: اگر دنیای شدن را به ترجمه پذیر بودن شعر بدانیم، غزل قابلیت دنیای شدن ندارد اما اینطور نیست، زیرا ترجمه فقط یکی از مولفه های شعر برای انتقال پذیر کردن آن است. ظرفیت هایی در شعر منزوی وجود دارد که اگر فردی به زبان مبدا یعنی فارسی و زبان مقصد که می تواند هر زبانی باشد و شعر به آن زبان ترجمه شده است، مسلط باشد، حتما می تواند ارائه خوبی از شعر منزوی و کلاسیک بدهد.

او با بیان اینکه دنیای شدن را نباید صرفا را به قابلیت ترجمه شعر دید، اضافه کرد: اگر کسی شعر منزوی را به شکل کامل بشناسد و به غزل منزوی و شعر معاصر به زبان مقصد تسلط کامل داشته باشد، حتما می تواند ارائه کافی از ترجمه شعر انجام بدهد.

جلالی با اشاره به اینکه نزدیک ترین زبان به زبان فارسی، زبان عربی است، گفت: در بعضی از شعرهای عربی کاملا تعیین است که تکنیک ها و مضامینی که در شعر منزوی آمده بازسرایی شده است. البته باید توجه داشت برای دنیای شدن شعر ما دنیا عرب هم دنیا کوچکی نیست. بعلاوه مترجمان زبان های دیگر می توانند از ظرفیت های شعر ما استفاده نمایند، البته به شرطی که بخش های پژوهشی و شکافتن شعر منزوی را به دقت طی نمایند و آن را به زبان های دیگر بسپارند.

در انتخاب ترانه حتما سلیقه فرد سرمایه گذار دیده می گردد

به گفته جلالی آثار به جای مانده از منزوی این امکان را دارند که از آن ها بیشتر در موسیقی و دیگر هنرها استفاده گردد.

او ادامه داد: اگر بخواهم غزل سرایان معاصر را نام ببرم، افرادی مانند امیرهوشنگ ابتهاج، سیمین بهبهانی، قیصر امین پور، حسین منزوی و ... قله های غزل معاصر هستند. خواندن غزل های این شاعران بسیاری از ظرفیت های شعر و غزل معاصر را برای ما نمایان می نماید.

این شاعر با بیان اینکه ترانه محصولی است که افرادی غیر از شاعران در انتخاب آن برای تبدیل به آلبوم موسیقی تاثیرگذار هستند، ادامه داد: انتشار ترانه و تبدیل آن به آلبوم موسیقی نیازمند سرمایه گذاری اقتصادی است. در نتیجه در انتخاب ترانه حتما سلیقه فرد سرمایه گذار دیده می گردد. به همین علت بهتر است پیش از فراوری یک آلبوم موسیقی با پژوهشگران درباره آن شاعر یا نزدیکان شاعر مشورت گردد. زیرا این افراد می توانند درانتخاب آثار فاخر نظر دقیق تری داشته باشند. بعلاوه اگر شاعر در قید حیات باشد، می توان از او یاری گرفت.

او تاکید نمود: این وظیفه ما است که در حفظ، نگهداری و توسعه دستاوردهای منزوی سهم خود را ایفا کنیم.

حسین منزوی در نخستین روز از پاییز 1325 خورشیدی در زنجان به دنیا آمد. منزوی پس از انقلاب به زادگاهش زنجان برگشت و تا انتها عمر در آن جا ماند. او در 16 اردیبهشت 1383 خورشیدی بر اثر بیماری ریوی در بیمارستان شهید رجایی تهران درگذشت و سپس برای خاک سپاری به زادگاهش منتقل شد. جمله حک شده بر روی سنگ مزار او مصرع یکی از غزل هایش است: نام من عشق است، آیا می شناسیدم؟

منزوی از جمله برجسته ترین شاعران و ادیبان معاصر به شمار می آید که در سرودن قالب های کلاسیک همانند غزل تبحر فراوانی داشت و به گفتن شعر در سبک های مدرن نیمایی و سپید اهتمام می ورزید. منزوی حافظ و نیما یوشیج را می ستود و از میان اساتیدش بیش از همه شیفته مهدی اخوان ثالث بود.