10 فیلم جنگی تماشایی درباره ماموریت های نظامی - پی سی باران

فیلم هایی که با بودجه میانه ساخته می شدند و هدفشان ماجراجویی اکشن برای بزرگسالان بود، امروزه دیگر منقرض شده اند و هیچ اثری از آن ها باقی نمانده است، اما روز و روزگاری بود که این فیلم ها بسیار متداول بودند؛ استودیو های بزرگ فیلم سازی این فیلم های محکم و زیبا از حیث بصری و سرگرم نماینده را با سرعتی عرضه می کردند که امروز شاهد عرضه فیلم ها مورد انتظار ابرقهرمانی هستیم.

فیلم های مردان در ماموریت، به طور معین یکی از اصلی ترین مراجع برای حظ و لذت بسیار بودند. اگر شما در پی اوقاتی خوش با سینمای اکشن هستید، هیچ کس به چیزی جز گروهی از سربازان شلخته و بی نظم نیاز ندارد که با یکدیگر هم گروه می شوند تا ماموریتی نشدنی را به رغم وجود همه موانع، ممکن نمایند.

10. پلی در دوردست (A Bridge Too Far)

• محصول: 1977
• کارگردان: ریچارد اتنبرو
• بازیگران: درک بوگارد، جیمز کان، مایکل کین، شان کانری و …
• امتیاز متاکریتیک: 63 از 100
• امتیاز راتن تومیتوز: 62 از 100
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7/4 از 10

گرچه فیلم های مردان در ماموریت خودشان زیر مجوعه ای از فیلم های ژانر جنگ هستند، می توان خود این فیلم ها را به دو دسته تقسیم کرد: فیلم هایی با ماجراجویی و هیجان بیشتر که پس زمینه جنگ را به عنوان ابزاری برای هیجان و دلهره به جای ترس استفاده می نمایند و در مقابل فیلم های جدی تر که در کوشش اند تا با زحمت و مشقت فراوان، تنش واقعی صحنه نبرد را بازسازی نمایند.

پلی در دوردست دیوید اتنبرو به شکل محکم و استواری در دسته بندی دوم جای می گیرد و به همان میزان یکی از فیلم های باپرستیژ و اصلی سینمای جنگ است. گذشته از همه این ها، این فیلم، یک حماسه جنگی تقریبا سه ساعته است که یکی از نام دارترین فیلم نامه نویسان صنعت سینما یعنی ویلیام گلدمن آن را به رشته تحریر درآورده است و گروهی از بازیگران مشهور و درجه یک (این لیست عوامل، یکی از شگفت انگیز ترین ها در تاریخ سینماست)، ترکیبی بی نقص که راه این فیلم را به سمت آموزشگاه در آن سال ها هموار می کرد، ارائه نموده اند. (جای شگفتی ندارد که آن موقع این فیلم در فصل جوایز محبوبیت داشت).

اما خبر خوب این است که به رغم اینکه به نظر می رسد این فیلم، ترکیبی خسته نماینده از پرستیژی صرفا خوش ظاهر است، پلی در دوردست پیروز می گردد تا واقعا مجذوب کننده به نظر برسد؛ با مقیاسی بزرگ و پهناور بدون اینکه تسلیم بی حسی گردد، نمایشی همواره چشمگیر که اگرچه کمی زیادی به خودش جدی است، اما همواره سرگرم نماینده است.

9. توپ های ناوارون (The Guns of Navarone)

• محصول: 1961
• کارگردان: جی لی تامپسون
• بازیگران: گریگوری پگ، دیوید نیون، آنتونی کوئین و …
• امتیاز متاکریتیک: 72 از 100
• امتیاز راتن تومیتوز: 92 از 100
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7/5 از 10

البته، در مقابل هر حماسه جدی جنگی، ما یک همتای شاد و شوخ نیز داریم که توپ های ناوارون طلایه دار آن است. ممکن است این اولین فیلم کلاسیک ماجراجویی و حماسی مردان در ماموریت با بودجه کلان باشد، گرچه ضرورتا اولین فیلم از نوع خودش نیست، اما فتح نخست در این نوع است که اثر انگشتش را برای آن چیزی که بعدش می آید، به یادگار گذاشته است.

این فیلم یاری کرد تا هر چیزی که سبب می گردد تا این فیلم نمونه ای اعلا از این زیرژانر گردد، برقرار گردد، از لحن فیلم گرفته (سرگرم نماینده، پر از تعلیق و هیجان انگیز) تا کار گرد هم آوردن گروهی فوق العاده از بازیگران تا وقار و استحکامی برای این فیلم ها ایجاد کند که بدون آن ها می توانست شخصیت پردازی ضعیفی داشته باشند. مورد دوم یکی از بزرگ ترین لذت های فیلم است؛ پویایی گروه بازیگران و طریقی که هر شخصیت نقشی حیاتی را در اجرای ماموریت ایفا می کند، لذتی است که مشتاق دیدنی آن هستیم. در حقیقت، توپ های ناواراون می تواند به عنوان یکی از فیلم های ژانر سرقت نیز تلقی گردد، با اجزایی که در آن هر یک از اعضای گروه، مهارت خاصی دارند.

و وقتی صحبت از مهارت می گردد، بایستی اشاره نمود که کارگردان این فیلم یعنی جی لی تامپسون، در حالی که به طور معین فیلم ساز فوق العاده ای نبود، استادکار بزرگی بود و در ساختن تفریح محکم و بی تکلف برای بزرگسالان چیره دست بود که دیگر اثری از آن ها نیست و به کلی ناپدید شده اند. اقلا همواره می توانیم چنین فیلم های کلاسیکی را دوباره دیدن کنیم.

8. شماره یک بزرگ قرمز (The Big Red One)

• محصول: 1980
• کارگردان: ساموئل فولر
• بازیگران: لی ماروین، مارک همیل، رابرت کارادین و …
• امتیاز متاکریتیک: 77 از 100
• امتیاز راتن تومیتوز: 90 از 100
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7/1 از 10

به رغم اینکه این فیلم، قربانی بی چاره تحریف و دست کاری استودیو است، شماره یک بزرگ قرمز ساموئل فولر باز هم پیروز شده است تا شهرتش را به عنوان یکی از فیلم های عاری از هرگونه اضافه کاری و کاملا تاریک و غم انگیزی که تا به حال فراوری شده است، مطرح کند.

در نقطه مرکزی فیلم های مردان در ماموریت، این فیلم گونه ای طرد شده است و تفاوت های اساسی را هم در داستان و هم در لحن بیانش در قیاس با سایر فیلم های این لیست دارد. آشکارترین آن در واقع این است که ساختار روایت آن به شکل یک سری ماموریت های مختلف است، به جای اینکه یک هدف غالب وجود داشته باشد، شخصیت ها هیچ قابلیت و توانایی به خصوصی ندارند و تنها سربازانی ساده هستند و مواردی از این دست. با این حال برجسته ترین چیز این است که چگونه شماره یک بزرگ قرمز از هرگونه تظاهر قهرمان گرایانه، هدف مندبودن یا رضایت و تزکیه نفس خالی است و هیچ حس خاص و پاکیزه و نابی از عبارت ماموریت انجام شد در فیلم وجود ندارد.

اما همه این ها طبیعی می کند وقتی متوجه می شوید که فولر فیلم را از خاطرات زمان خدمتش در جنگ جهانی دوم ساخته است؛ همه نبرد ها و شخصیت ها به طور مستقیم از تجارب واقعی او گرفته شده اند. بنابراین طبیعتا، آن میهن پرستی خودبزرگ ساز و حالت های احساساتی شدن بیش از حد که معمولا در فیلم های جنگ حضور دارند، در این فیلم جایی برای خود ندارند و واقعیت جای چنان سادگی پیش پا افتاده ای نیست.

7. کندور های شرقی (Eastern Condors)

• محصول: 1987
• کارگردان: سامو هونگ
• بازیگران: سامو هونگ، یوئن بیائو، جویس گودنزی و …
• امتیاز متاکریتیک: ـ
• امتیاز راتن تومیتوز: ـ
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7/1 از 10

همانگونه که برای بیشتر ژانر ها این چنین است، لیست های فیلم های جنگی نیز تقریبا به شکل انحصاری بر روی فیلم های غربی متمرکز است و به طور معین اروپایی و آمریکایی. اینکه نژادپرسنی یا فقدان دانشی کافی درباره فیلم، مقصر چنین امری است، موضوع بی ربطی است به این دلیل که در هر حال نتیجه یکی است و پاک کن بزرگی، آثار دیدنیی و فوق العاده دیگر سوی کره خاکی را به کلی حذف نموده است.

یکی از مصداق های شاخص، کندور های شرقی است که یکی از خیره نماینده ترین و سرگرم نماینده ترین فیلم های مردان در ماموریتی است که تا به حال ساخته شده است و به ندرت، اگر هرگز این کار اجرا شده باشد، به همان میزان دیگر فیلم های کلاسیک حاضر در این لیست از آن یاد شده است، اما این فیلم به همان میزان پیروز عمل نموده است. ساخته سامو هونگ، از طرفی یک فیلم ویتنامی رامبو وار است که با یک تیر دشمن را خلاص می کند و از طرفی یک فیلم هنر های رزمی معرکه است. دو بیانی که به طور بالقوه با یکدیگر متفاوت اند که با حس شو خ طبعی تند و تیز و بزن و بکوب و درک عالی کارگردان و بعلاوه بازیگر نقش اول این فیلم از صحنه سازی فیلم های اکشن، به شکل یک بیان واحد درآمده است.

در حقیقت، از حیث صحنه های خالص، هیچ فیلمی مردان در ماموریتی ساخته نشده است که بتواند به کندور های شرقی نزدیک گردد و به آن دست بزند؛ این فیلم تقریبا پر از اکشن است، با هر سکانسی که بیش از دیگری مبتکرانه و خوش ساخت است. فقط می توان گفت که اوقات بسیار خوشی با این فیلم خواهید داشت.

6. بازی کثیف (Play Dirty)

• محصول: 1969
• کارگردان: آندره دی تاث
• بازیگران: مایکل کین، نایجل داونپورت، نایجل گرین و …
• امتیاز متاکریتیک: ـ
• امتیاز راتن تومیتوز: ـ
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 6/8 از 10

همان طور که قبلا گفته شد، معمولا زیرژانر مردان در ماموریت از دو دسته فیلم تشکیل می گردد: نوع سرگرم نماینده، پر از شور و هیجان و اندک مقداری از تفسیر و فیلم های جدی جنگی که چیز زیادی برای گفتن درباره جنگ دارند اما خیلی علاقه ای به سرگر م کردن مخاطب خود ندارند.

بازی کثیف به تفاوت میان این دو دسته رخنه می کند، این فیلم هم به شکل لذت بخشی، دلپذیر است و هم به شکلی طعنه آمیز، طنزی گزنده و سوزناک از جنگ است. در لایه سطحی، فیلم انفجاری است، خوش سلیقه است و به شکلی فوق العاده تصویربرداری شده است و در بیشتر موارد خنده دار است (اگر از آن صحنه های خشن محکمش بگذریم).

اما در زیر پوستش که چندان هم مخفی نیست، این ظاهر دل ربا یکی از خراب کارانه ترین فیلم های جنگی است، که خود ماموریت را به شکل کوششی بی فایده و از سرناامیدی نشان می دهد و خود جنگ را نیز تعهدی می داند که به شکل مضحکی تراژیک است و بیشتر بازی مردان قدرتمند است تا جست وجویی خیر اندیشانه برای صلح. بازی کثیف به شکل فریبنده ای پیچیده است، بدبینانه، تلخ و زننده، اما به طرز شگفت انگیزی سرگرم نماینده نیز هست. غمگینی و شادی به ندرت با هم به خوبی کار نموده اند، جوری که اینجا شاهدش هستیم.

5. قهرمانان کلی (Kellys Heroes)

• محصول: 1970
• کارگردان: برایان جی هاتن
• بازیگران: کلینت ایستوود، تلی ساوالاس، دان ریکلس و …
• امتیاز متاکریتیک: 50 از 100
• امتیاز راتن تومیتوز: 78 از 100
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7/6 از 10

دوران اوج و ستاره بودن کلینت ایستوود در سینما بیشتر مدیون فیلم های وسترن است که دلایل آشکاری دارد، اما قدرت او در دهه های 60 و 70 میلادی به قدری بود که او چندین فیلم کلاسیک در ژانر های دیگر را نیز به کارنامه پرپیمان خود اضافه نمود، که یکی از آن ها فیلم های مردان در ماموریت بود.

دو فیلم به طور معین وجود دارد که در میان بهترین هایی هستند که این ژانر می تواند از خود به نمایش بگذارد، اولین آن ها که درباره اش حرف می زنیم، قهرمانان کلی است. این فیلم که اندکی کمتر از بازی کثیف، نگاه بدبینانه ای دارد اما بیشتر فیلمی است که از آن زیادی انتقاد شده است، این فیلم شاد و سرحالی است و به خوبی از پس آن بر می آید. ماجراجویی، رفاقت، دست انداختن، اکشن و نازی های مرده؛ این همه آن چیزی است که فیلم با خود دارد.

و این تنها یک چیز درباره قهرمانان کلی است. المانی در این فیلم وجود دارد که آن را از فرمول فیلم های مردان در ماوریت متمایز می کند دقیقا به این دلیل که عصاره ای کامل از فرمول مذکور است. این فیلم همه آن چیزی را که شما از چنین فیلم هایی انتظار دارید، به الماسی تبدیل می کند که به صورت خیلی ریز خورد شده است تا حضور گروه شگفت انگیزی از بازیگران که اجازه می دهد بی قید وبند باشند اما چیزی که در اینجا برجسته است، بازی دونالد ساترلند است که به شکلی ماندگار در نقش یک معتاد بی اخلاق ظاهر شده است.

4. جایی که عقاب ها جرئت پیدا می نمایند (Where Eagles Dare)

• محصول: 1968
• کارگردان: پدرو آلمودوار
• بازیگران: ریچارد برتون، کلینت ایستوود، مری یور و …
• امتیاز متاکریتیک: 63 از 100
• امتیاز راتن تومیتوز: 87 از 100
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7/6 از 10

این فیلم که به میزان قهرمانان کلی خوب است، با این حال، این فیلم نمی تواند تاج و پادشاهی دیگر فیلم های مردان در ماموریت را از آن ها بگیرد و خلع یدشان کند. فیلمی با بازی کلینت ایستوود: جایی که عقاب ها جرئت پیدا می نمایند.

تا جایی که فیلم های کلاسیک این ژانر را به حساب می آوریم (که منظورمان فیلم های اصیل این ژانر در دهه های 60 و 70 میلادی است) تنها یک عنوان دیگر وجود دارد که ماندگارتر از این فیلم است، دستاوردی دست نیافتنی که بر رتبه یک این لیست تکیه زده است. اگر آن فیلم را قلم بگیریم، این فیلم می تواند از پس مقام سلطنت برآید: تصویر برداری پاناویژن خیره نماینده آن، موسیقی با شکوهش، بدلکاری های با عظمت و روایتی که به شکل مسخره ای پیچ خورده است و پر است از نقاطی با غافلگیری. خیانت ها و سکانس هایی که برای حدبیشتر تاثیر گنجانده شده اند. این یک برکت سینمایی خالص دو و نیم ساعته است.

جایی که عقاب ها جرئت پیدا می نمایند، ایده آل یک فیلم ماجراجویی جاسوسی است، بهترین نوعش که جنتلمنی بریتانیایی که اسمش جیمز باند است، در آن بازی ننموده است. فیلمی که بعد از گذشت 53 سال از نمایشش، هنوز هم قدرت به وجد آوردنش را از دست نداده است.

3. حرام زاده های لعنتی (Inglourious Basterds)

• محصول: 2009
• کارگردان: کوئنتین تارانتینو
• بازیگران: برد پیت، کریستف والتس، مایکل فاسبندر و …
• امتیاز متاکریتیک: 69 از 100
• امتیاز راتن تومیتوز: 89 از 100
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 8/3 از 10

پس از آن دستاورد های دهه 60 و 70 میلادی، ژانر مردان در ماموریت به شکل به یکباره ناپدیده شد و فیلم های جدیدی به سینمای اکشن پا گذاشتند و ستاره های جدیدی ظهور کردند. این داستان های بر اساس ماجراهای یک گروه، منقرض شدند تا راهشان را برای قهرمانان کله خر و یکه تازی مثل استالونه یا شوارتزنگر باز نمایند و البته سربرآوردن فیلم های زوج پلیس.

پس بهتر است افسار این کار را دست یک سینه فیل قدیمی بسپارید که نه تنها یک ژانر اساسا مرده را به ریل برگردانده است، بلکه یکی از بهترین های این ژانر را ساخته است. او کسی نیست جز کوئنتین تارانتینو. دیوانه غرق در دنیای فیلم که با حرام زاده های لعنتی همزمان به به ادای احترام و ساختارشکنی دست یافته است که کمتر فیلم سازی اشتیاقش را داشت و به ندرت به دستش آورده بود.

همواره او کارگردانی باهوش تر، با بصیرت تر و متفکرتر از چیزی است که اغب اوقات از او یاد می گردد و تارانتینو در این فیلم، شاید کامل ترین مانیفست خود در سینما را تا به امروز ارائه نموده است، تفسیری با قدرت برگرفته از شکل هنری اش تا بتواند ایدئولوژی ها را مسلح کند و نیز اثری فراساختارشکن از روایت و اصول مرسوم ژانر جنگی. تنها تارانتینو این گروه اصلی فیلم را معرفی می کند تا تمرکز ماموریتشان را به زیرروایتی کاملا متفاوت معطوف نمایند (و البته بعدا همه آن را به نقطه اوج فیلم بیاورند). این فیلم پر از ایده های موضوعی سنگین است؛ نقطه مقابل آشکار این طرز تفکر که تارانتینو، صرفا یک کارگردان صحنه پرداز توخالی است.

البته این موضوع طبیعتا یاری نیز می کند که او در واقع یک صحنه پرداز باشکوه است: حرام زاده های لعنتی اگر حتی چنین رساله ای چندلایه از طبیعت سینما نبود، هنوز هم می توانست جایگاهش را در این لیست تضمین کند، آن هم به این دلیل ساده: لذت های سطحی بی شمارش، دیالوگ های دلپذیر، سکانس های پرتنشی که باورنکردنی است و رنگ های دل ربایش. این فیلم در یک کلام، شاهکار است.

2. نجات سرباز رایان (Saving Private Ryan)

• محصول: 1998
• کارگردان: استیون اسپیلبرگ
• بازیگران: تام هنکس، ادوارد برنز، مت دیمون و …
• امتیاز متاکریتیک: 91 از 100
• امتیاز راتن تومیتوز: 93 از 100
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 8/6 از 10

نهایت نوع جدی فیلم های مردان در ماموریت، فیلم خارق العاده و تحسین شده استیون اسپیلبرگ یعنی نجات سرباز رایان، همچنان به جهت خود به عنوان یک دستاورد شگفت انگیز در فیلم سازی ادامه می دهد، ساخته ای که هنوز هم تا به امروز، فیلمی روی دستش نیامده است که با چنان مهارتی ساخته گردد.

حتی با استاندارد های خود اسپیلبرگ که یکی از بهترین استادکارانی که سینما به خود دیده است، نجات سرباز رایان فیلمی است که باید آن را دید. تا جایی که به صحنه های نبرد مربوط گردد، هیچ چیز حتی به یک قدمی قدرت ذاتی و خلوص سکانس ابتدایی ساحل اوماها نزدیک هم نشده است، چه رسد به تدوین بی عیب و نقص فراطبیعی آن، شرایط فراوری و تصویربرداری آن که سبب شده است تا جادوی این سکانس ایجاد گردد. انتخاب های زاویه و نورپردازی اسپیلبرگ و جانوز کامینسکی می تواند بی نهایت بار مطالعه و کالبد شکافی گردد.

در حقیقت، این 30 دقیقه چنان نمادین است که 2 ساعت به جای مانده فیلم را تحت الشعاع خود قرار می دهد. حالتی نامساعد که قابل درک است اما باز هم غیرمنصفانه است که درخشش چیز های دیگر را از بین می برد. نجات سرباز رایان یکی از جان فورد وار ترین فیلم های اسپیلبرگ است، از نظر بصری وسیع، غم انگیز و به شکل بی شرمانه ای سانتی مانتال است، اما در عین حال به شکل شگفت انگیزی بی رحم و در نشان دادن واقعیت های جنگ از چیزی کم نمی گذارد.

البته، این فیلم پروپاگاندایی بی شرمانه از آمریکایی گرایی است، یک آگهی استخدام مرزی اما این تقریبا بی ربط است وقتی صحبت از چهره ناب سینمایی آن می گردد.

1. 12 مرد خبیث (Dirty Dozen)

• محصول: 1967
• کارگردان: رابرت آلدریچ
• بازیگران: لی ماروین، ارنست بورگناین، چارلز برانسون و …
• امتیاز متاکریتیک: 73 از 100
• امتیاز راتن تومیتوز: 80 از 100
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7/7 از 10

هیچ انتخاب دیگری وجود ندارد: این فیلم برای ژانر مردان در ماموریت مثل فیلم 2001: یک ادیسه فضایی کوبریک برای ژانر علمی تخیلی است. اهمیتی ندارد که چند تا فیلم بعد از آن ساخته شده اند. بدون در نظر گرفتن های پیشرفت های تکنولوژیک، حتی اگر این فیلم محبوب شما نیست، همواره ورودی مشخص نماینده ای برای این ژانر است. این چیزی است که هر فیلم پس از آن در این نوع تا ابد در پیش خواهد بود.

تا حدودی، دیگر فیلم های مردان در ماموریت، حتی فیلم های خیلی خوب این ژانر (که شامل آن هایی می گردد که در این لیست آمده اند)، در یک کلمه، تقلیدی از این فیلم مشخص نماینده رابرت آلدریچ هستند که تمامی آن المان های اساسی این ژانر را بازیافت می نمایند، به این امید که همان تاثیر انفجاری سابق را داشته باشند. بدبین گرایی کنایه آمیز، گروهی از بازیگران قدرتمند، و حتی ابتدایی ترین ساختار های روایی نیز از این فیلم به عاریه گرفته شده اند.

اما در لبه تکیه بر کلیشه، این فیلم مصداق این عبارت است: بار ها از 12 مرد خبیث تقلید شد، اما فیلم دومی عین آن ساخته نشد. فیلم های دیگری از ژانر مردان در ماموریت وجود دارد که بهتر از این فیلم از پس اجرا و جا انداختن این المان ها برآمده اند، اما هیچ کدام نتوانسته اند کاری نمایند که هر یک از این المان ها از شوخ طبعی تا خشونت، بتوانند به شکلی یکپارچه با هم کار نمایند.

منبع: Taste of Cinema