درمان تجمع سرومن گوش - پی سی باران

درمان تجمع سرومن گوش

ترجمه:دکترحسام جهاندیده

سرومن یا واکس گوش در حالت عادی به یاری یک مکانیسم پاکسازی خودبه خود که از طریق حرکات فک تسهیل می گردد، از کانال گوش خارج می گردد. گاهی اوقات این مکانیسم به خوبی اثر نمی نماید و تجمع سرومن باعث ایجاد علایمی همچون درد، خارش، وزوز گوش و کاهش شنوایی می گردد. تجمع سرومن یکی از شایع ترین علل گوشی مراجعه بیماران به پزشک است. اگرچه وجود سرومن بیش از حد در 10 از بچه ها و بیش از 30 از سالمندان و بیماران مبتلا به اختلالات شناختی مشاهده می گردد، اما تجمع سرومن مسئله ای است که کمتر از حد واقعی آن تشخیص داده و احتمالا درمان می گردد.

تشخیص

سرومن به خودی خود معمولا بدون علامت است و در معاینه فیزیکی اختلالی ایجاد نمی نماید. تشخیص تجمع سرومن تنها زمانی لازم است که این تجمع باعث ایجاد علایم (مثل گوش درد، وزوز یا سرگیجه) گردد یا در ارزیابی گوش مشکل ایجاد نماید.

برای تشخیص این مشکل ضروری نیست که سرومن حتما تمام کانال را پر نموده باشد. با این حال جز در مواردی که مشاهده کانال گوش و پرده صماخ لازم است، نباید تشخیص تجمع سرومن را مطرح نمود.

استفاده از سمعک با گوشی های داخل کانال می تواند باعث تحریک غدد سرومن گردد و فراوری بیش از حد سرومن را در پی داشته باشد. پزشکان باید بدانند بیمارانی که از این وسایل استفاده می نمایند در معرض خطر بالای تجمع سرومن هستند.

با این حال معاینه این بیماران هم با فواصل کمتر از 3 ماه ضروری نیست.

درمان

بیماران باید آگاه شوند که خروج سرومن همواره ضرورت ندارد. این ماده با خواص محافظتی، نرم نمایندگی و باکتری کشی خود به اسم یک عامل پاکسازی خودبه خود برای گوش عمل می نماید. سرومن معمولا به طور طبیعی از کانال گوش خارج می گردد؛ بنابراین تحت نظر گرفتن فرد، یک راهبرد درمانی منطقی در بیماران بدون علامتی است که سرومن آنها حالت متراکم پیدا ننموده است.

در مواردی که تجمع سرومن باعث ایجاد علایم یا مانع انجام معاینه بالینی می گردد، خروج سرومن متراکم لازم است. در بعضی موارد خروج سرومن ممکن است حتی در بیماران بدون علامت هم اندیکاسیون داشته باشد. بچه ها کم سن و افراد سالمند یا دچار اختلال شناختی در معرض خطر بالای تجمع سرومن هستند اما ممکن است از علایم خود آگاهی نداشته باشند یا قادر به بیان آن نباشند. در صورت انسداد کانال گوش، پزشک باید احتیاج این بیماران به درمان را مورد آنالیز قرار دهد.

انتخاب های درمانی

جدول1. انتخاب های درمانی برای تجمع سرومن: مزایا و معایب
انتخاب درمانی	مزایا	معایب و عوارض احتمالی
شستشو	موثر	سوراخ شدن پرده صماخ، درد، سرگیجه، ترومای کانال گوش خارجی، اوتیت خارجی، نقص شنوایی ـ وستیبولی شدید
خارج کردن دستی	موثر	احتیاجمندی به مهارت ویژه، پارگی پوست، درد، احتیاج به همکاری بیمار (خصوصا در بچه ها)
فرآورده های موضعی	استفاده آسان، موثر اما نه بیشتر از سالین یا آب	اوتیت خارجی، واکنش های آلرژیک، درد یا سرگیجه در صورت پاره بودن پرده صماخ، کاهش گذرای شنوایی

انتخاب یک روش، به منابع موجود، تجربه پزشک و سهولت روش مورد استفاده برای تخلیه کانال بستگی دارد. ترکیب روش های فوق به صورت همزمان یا متوالی هم یک گزینه موجود است.

برای شستشوی گوش در مطب معمولا از سرنگ های استاندارد شستشوی دهان همراه با (یا بدون) سر مخصوص آن استفاده می گردد. شستگرددهنده های الکتریکی با طراحی اختصاصی برای این منظور هم وجود دارند، اما شواهدی دال بر رجحان آنها بر سرنگ های استاندارد معمولی وجود ندارد. پیش درمانی با فرآورده های موضعی صرف نظر از نوع آنها اثربخشی شستشو را افزایش می دهد. از شستشو نباید در بیماران دارای سابقه جراحی گوش یا مبتلا به اختلالات آناتومیک کانال گوش استفاده کرد.

خارج کردن دستی سرومن متراکم احتیاجمند یک ابزار برای مشاهده (مثل اسپکولوم یا اتوسکوپ دستی، چراغ پیشانی یا میکروسکوپ دوچشمی) و یک ابزار برای خارج سازی (مثل حلقه ها یا قاشقک های فلزی و پلاستیکی، پنس سوسماری یا کورت) است. گاهی اوقات می توان برای خروج سرومن های نرم از گوش پاک کن های دارای نوک پنبه ای یا آسپیراسیون از طریق یک سر ساکشن متصل به پمپ ایجادنماینده فشار منفی استفاده کرد.

فرآورده های موضعی برای درمان تجمع سرومن به سه شکل موجود هستند: محلول در آب، روغنی و بعلاوه غیرروغنی ـ غیرمحلول در آب (جدول 2). حلال های محلول در آب، باعث هیدراسیون و قطعه قطعه شدن بقایای کراتینوسیت ها می شوند. محلول های روغنی که در واقع سرومنولیتیک نیستند، باعث لغزنده و نرم شدن سرومن می شوند اما آن را تجزیه نمی نمایند. روش اثر فرآورده های غیرروغنی ـ غیرمحلول در آب تعیین نیست. مطالعات نشان داده اند که هر یک از این فرآورده های موضعی نسبت به عدم درمان رجحان دارند، اما شواهد اندکی در خصوص رجحان این فرآورده ها بر یکدیگر موجود است. استفاده همزمان از فرآورده های سرومنولیتیک و شستشو، پیامدهای بهتری در پی دارد اما هیچ یک از این فرآورده ها بر یکدیگر ارجح نیستند.

گزینه های نامناسب برای درمان تجمع سرومن شامل استفاده از سرنگ های شستشو در منزل، استفاده از گوش پاک کن و استفاده از فتیله های شمعی گوش(ear candling) است. استفاده از فتیله های شمعی یک درمان جایگزین عامه پسند است که در آن قطعه ای پنبه به شکل فتیله درآمده و پس از آغشته شدن به موم، یک سر آن وارد گوش و سر دیگر آن آتش زده می گردد. در تبلیغات اسم می گردد که این روش همچون یک شمع، سرومن گوش را با تاثیری دودکش مانند خارج می نماید. اگرچه داده های قابل اعتمادی درباره این روش وجود ندارد، مطالعات محدود حاکی از آن است که این روش راهی نامعقول، غیرموثر و احتمالا خطرناک است و اداره نظارت بر غذا و داروی آمریکا (FDA) هم در خصوص استفاده از این روش هشدار داده است.

جدول2. فرآورده های موضعی برای درمان تجمع سرومن
فرآورده ها	ترکیبات فعال
روغنی
روغن بادام	-
روغن آراکیس(arachis)	-
Earex	روغن آراکیس، روغن بادام، روغن کافور تقطیرشده
روغن معدنی/ وازلین مایع	-
روغن زیتون	-
محلول در آب
اسید استیک	-
Cerumenex	تری اتانل آمین پلی پپتید اولئات تغلیظ شده
Colace	دوکوزات سدیم
پراکسید هیدروژن	-
بی کربنات سدیم	-
محلول سالین استریل	آب
سایر
Audax	کولین سالیسیلات، گلیسرین
Debrox	کاربامید پراکسید (پراکسید اوره ـ هیدروژن(

عوارض

پزشکان باید ضمن گرفتن توضیح حال از بیماران مبتلا به تجمع سرومن، از آنها معاینه فیزیکی به عمل آورند تا عوامل تاثیرگذار بر درمان مانند تنگی کانال، سوراخ بودن پرده صماخ، دیابت، نقص ایمنی یا درمان با داروهای ضدانعقادی شناسایی گردد.

عوامل آناتومیک مادرزادی یا اکتسابی که باعث تنگی کانال گوش می شوند می توانند به دلیل محدود کردن میدان دید و افزایش احتمال تروما بر فرایند درمان تاثیرگذار باشند. تنگی کانال باعث سخت شدن شستشو و خارج کردن دستی سرومن با ابزار می گردد. تنگی کانال در مبتلایان به نشانگان داون و سایر اختلالات جمجمه ای ـ صورتی یا افراد مبتلا به اوتیت خارجی مزمن شایع است. شستشوی بی خطر و موثر در این گروه از بیماران همواره ممکن نیست.

جدول3. تشخیص های افتراقی تجمع سرومن

عوارض جانبی داروها اختلالات پوست کانال گوش اختلالات کارکرد شیپور استاش تومورهای سر و گردن اوتیت مدیا اتواسکلروز کاهش شنوایی حسی ـ عصبی نشانگان مفصل تمپورومندیبولار عفونت تنفسی فوقانی

سوراخ بودن پرده صماخ، گزینه های درمانی موجود برای خروج سرومن را محدود می نماید. عفونت، درد و کاهش شنوایی به دلیل سمیت گوشی (اتوتوکسیسیته)، عوارض محتملی هستند که بسته به محلول مورد استفاده برای شستشو ممکن است ایجاد شوند. شستشوی گوش در فرد دچار پارگی پرده صماخ می تواند به دلیل بروز اثرات کالریک، باعث ایجاد سرگیجه گردد. خروج مکانیکی سرومن روش ارجح در این گروه از بیماران است.

مبتلایان به دیابت نسبت به افراد دیگر اندازه pH سرومن بالاتری دارند. این مساله باعث تسهیل رشد عوامل پاتوژن در این افراد می گردد. پزشکانی که در این بیماران از روش شستشو استفاده می نمایند باید مراقب باشند ترومای واردشده به کانال گوش حداقل باشد. به علاوه، پیگیری دقیق و استفاده از قطره های اسیدی نماینده کانال گوش پس از شستشو در این افراد باید مدنظر قرار گیرد.

شستشو با آب لوله کشی با ایجاد اوتیت خارجی بدخیم همراهی داشته است. از آنجایی که بروز این بیماری در مبتلایان به ایدز گزارش شده است، ممکن است شستشو با آب لوله کشی این بیماران را در معرض خطر قرار دهد.

بیمارانی که تحت درمان با داروهای ضدانعقاد قرار دارند در معرض خطر بالاتر خونریزی پوستی با هماتوم زیرجلدی هستند. استفاده دقیق از ابزار برای به حداقل رساندن خونریزی لازم است.

پیگیری

علایم ناشی از تجمع سرومن با علایم بیماری های مختلف دیگری همپوشانی دارد. پس از خروج سرومن بیمار باید از این نظر که علایم وی از طریق سرومن ایجاد شده بودند یا خیر، مورد معاینه مجدد قرار گیرد. زمانی دیگر تجمع سرومن مطرح نخواهد بود که امکان معاینه بدون اشکال گوش فراهم شده و بیمار دیگر بدون علامت باشد. در صورت محقق شدن مورد اول و ادامه یافتن علایم بیمار، تشخیص های احتمالی دیگر (جدول 3) باید مدنظر قرار گیرند.

منبع:www.salamat.com

/ع

منبع: راسخون